Jezioro Mikołajskie jest jeziorem rynnowym, znajdującym się w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. Jest naprawdę dużym zbiornikiem – zajmuje powierzchnię 500 ha, a jego długość wynosi 6 km. Zajmuje południowy fragment „Wielkiej Rynny”. Łączy się z jeziorami Śniardwy, Bełdany oraz Tałty. Stanowi część trasy Żeglugi Mazurskiej.

Jego zachodnia część jest zalesiona – znajduje się tam Puszcza Piska. Północne i wschodnie brzegi wchodzą w granice Mikołajek, natomiast południowe są niskie i podmokłe. W północnej części znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych, a także wiele przystani żeglarskich, w których istnieje możliwość wypożyczenia sprzętu wodnego.

Swoje miejsce znajdują tutaj także wędkarze, ponieważ zbiornik co roku jest zarybiany, a złapać tutaj można okonia, leszcza, węgorza oraz szczupaka.